Erasmus+ :

 Εκφοβισμός ή σύγκρουση;

Η σύγκρουση θεωρείται πρόβλημα;

Η σύγκρουση θεωρείται πρόβλημα όταν είναι κακώς διαχειριζόμενη! Ποιος είναι όμως ο πρωταρχικός ρόλος στη διαχείριση της σύγκρουσης; Η επικοινωνία κατέχει κύριο ρόλο στη αντιμετώπιση της σύγκρουσης.

 

          Ποιος μπορεί να είναι σε σύγκρουση στο σχολείο;

Υπάρχει ποικιλομορφία. Αρχικά, η σύγκρουση υφίστανται μεταξύ των μαθητών ή μιας ομάδας μαθητών εναντίον ενός ξεχωριστού μαθητή. Οι μαθητές επιπλέον είναι δυνατόν να έρθουν αντιμέτωποι με τους δασκάλους. Ωστόσο, η σύγκρουση μπορεί να πραγματοποιηθεί και μεταξύ δασκάλων, οι οποίοι με την σειρά τους εναντιώνονται σε διοικητικά στελέχη και σε οικογένειες. Επιπροσθέτως, οι οικογένειες διίστανται με άλλες οικογένειες αλλά και με διοικητικά στελέχη. 

Τομείς που ενθαρρύνουν τη σύγκρουση

Ένας ιδιαίτερα σημαντικός τομέας είναι η αίσθηση της ανωτερότητας. Αυτή η αίσθηση δημιουργείται όταν ένα άτομο πιστεύει ότι αυτός/ αυτή είναι καλύτερος/ καλύτερη από άλλους ανθρώπους σε σημαντικά σημεία. Η αίσθηση του να είσαι ιδιαίτερος, ικανός, να έχεις δικαιώματα. Σε ομαδικό επίπεδο ενθαρρύνεται μέσω κοινών πεποιθήσεων για ηθική ανωτερότητα, επιλεγμένο συναίσθημα, ιδιαίτερο πεπρωμένο.

Επιπλέον, ένας εξίσου σπουδαίος τομέας είναι η αίσθηση της αδικίας, όταν ένα άτομο δηλαδή αναγνωρίζει κάτι ως άδικο. Συχνά είναι εξαιρετικά υποκειμενικό. Σε επίπεδο ομάδας αντίστοιχα, αντικατοπτρίζει  την  πεποίθηση ότι μια άλλη ομάδα έχει περισσότερα δικαιώματα.

Ένας άλλος παράγοντας, ο οποίος ασκεί επιρροή στην εμφάνιση συγκρούσεων είναι η ευαισθησία ή ευαλωτότητα. Το άτομο έχει την πεποίθηση και την αντίληψη ότι βρίσκεται σε κίνδυνο. Σε επίπεδο ομάδας, η συλλογική ευπάθεια μπορεί να είναι κοινή σε ορισμένες εθνοτικές ομάδες. Ο φόβος για το μέλλον είναι κοινή αιτία αυτών των συγκρούσεων.

Η δυσπιστία ακόμη ευνοεί την ύπαρξη συγκρουσιακών σχέσεων και εμφανίζεται όταν το άτομο επικεντρώνεται στην υποτιθέμενη εχθρότητα και κακόβουλη πρόθεση των άλλων. Σε επίπεδο ομάδας, η συλλογική άποψη όπου άλλες ομάδες  έχουν κακόβουλες προθέσεις προς την ομάδα.

Τέλος, καθοριστικό ρόλο κατέχουν οι πεποιθήσεις για την ανικανότητα περιλαμβάνουν την αντιληπτή αδυναμία για επιρροή ή έλεγχο γεγονότων και αποτελεσμάτων. Σε επίπεδο ομάδας, όταν μια ομάδα βλέπει τον εαυτό της ως ανίκανη να αλλάξει τις συνθήκες.

Εκφοβισμός

Ως εκφοβισμός ορίζεται η εκ προθέσεως σταδιακά επαναλαμβανόμενη επιθετική συμπεριφορά. Περιλαμβάνει μια έλλειψη ισότητας όσον αφορά τη δύναμη. Ο εκφοβισμός απευθύνεται προς το ίδιο άτομο ή προς την ίδια ομάδα ατόμων. Ο εκφοβιστής  μπορεί να υποστηρίζεται ανοιχτά ή σιωπηλά από μια ομάδα ή κοινό. 

Τύποι εκφοβισμού 

• Σωματικός 

O παραδοσιακός τύπος που όλοι θυμόμαστε, ο οποίος περιλαμβάνει σωματική βία. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η απεριόριστη σωματική βία μπορεί να διωχθεί από τον νόμο.

• Λεκτικός

Όταν ένα άτομο κακοποιεί λεκτικά το ίδιο άτομο επανειλημμένα με κύριο σκοπό να το πληγώσει, να υποτιμήσει την προσωπική του αξία και να τον απομονώσει. To θύμα δεν αισθάνεται ότι έχει τη δύναμη να αντεπιτίθεται. Μερικές φορές οι γονείς συνηθίζουν να λένε στο παιδί τους, να αγνοεί τέτοιες συμπεριφορές ή λένε στα κορίτσια ότι «σε πειράζει γιατί του αρέσεις».

Είναι εκφοβισμός ή σύγκρουση; Μαθητές που έχουν μια διαφωνία μια μέρα και ανταλλάσσουν άσχημες κουβέντες, πιθανότατα διαχειρίζονται λανθασμένα τη σύγκρουση τους.

• Διαδικτυακός εκφοβισμός 

Είναι σκόπιμος και επαναλαμβανόμενος, ενώ προκαλείται μέσω της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε ηλεκτρονικές συσκευές, από πολλούς διαφορετικούς εκφοβιστές.

Ένα προσβλητικό μήνυμα, μια ντροπιαστική εικόνα, ένα βλαβερό μήνυμα, μπορεί να εξαπλωθεί σε χιλιάδες άτομα με ένα κλικ και δε διαγράφεται ποτέ από το διαδίκτυο. Το θύμα ποτέ δεν αλλάζει την τύχη του. Επειδή συμβαίνει εκτός σχολείου, είναι ιδιαίτερα διάχυτο και δύσκολο να ελεγχθεί στο σχολικό περιβάλλον.

Μακροχρόνιες συνέπειες του εκφοβισμού

Ο λεκτικός εκφοβισμός είναι ο πιο συνηθισμένος, με αποτέλεσμα οι οδυνηρές κουβέντες να καταστρέφουν την αυτοεκτίμηση του παιδιού και την ικανότητα να εμπιστεύεται άλλα άτομα για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ο εκφοβισμός έχει επιπτώσεις και στις σχέσεις των παιδιών. Αυτό παρατηρείται όταν τα παιδιά χρησιμοποιούν τη φιλία τους ή απειλούν να τη χαλάσουν για να βλάψουν κάποιον. Ο κοινωνικός αποκλεισμός και η απόρριψη είναι επακόλουθα του εκφοβισμού. Η διάδοση φήμης επιπλέον είναι μια μορφή σχεσιακής επιθετικότητας. Αυτή η μορφή εκφοβισμού συναντάται πιο συχνά στα κορίτσια.

Δύσκολο να αναγνωριστεί

Είναι δύσκολο να βλέπουμε το γυναικείο φύλο να εκφοβίζει, επειδή οι αλληλεπιδράσεις των κοριτσιών είναι περισσότερο εγκεφαλικές/πνευματικές και λιγότερο σωματικές. Τα κορίτσια είναι πιο βιολογικά και κοινωνικά προγραμματισμένες προς τη σύνδεση και την επικοινωνία, είναι λογικό να εκδηλώνουν την επιθετικότητά τους χρησιμοποιώντας τις σχέσεις. Είναι μια στρεβλή μορφή κοινωνικής ανάπτυξης. Αυτές είναι συχνά οι κοπέλες που έχουν ισχυρές κεραίες για κοινωνικά σήματα, αλλά στερούνται της συναισθηματικής ωριμότητας.  Οι εκπαιδευτικοί αργούν να το αναγνωρίσουν, επειδή συχνά συμπαθούν αυτά τα κορίτσια.

Το παιχνίδι της δημοσιότητας

Η έντονη ανάγκη να είσαι δημοφιλής και ισχυρός είναι αυτό που πυροδοτεί τα κορίτσια να εκφοβίζουν άλλα άτομα. Η δημοτικότητα είναι θεμελιώδης για τους εφήβους ως ένας τρόπος να καθησυχάσουν τον εαυτό τους για το κύρος τους, την ελκυστικότητα, ακόμη και την ικανότητα έλξης αρσενικών. Υπάρχει κάτι πολύ πρωτόγονο και ενστικτώδες για αυτό.

O αποκλεισμός ενός κοριτσιού και ο χαρακτηρισμός ως ηττημένη, ψυχικά διαταραγμένη, μπορεί να είναι ένας τρόπος προβολής των δικών τους φόβων και αδυναμιών.

Τα κορίτσια εκφοβίζουν σε ομάδες/συμμορίες

Ακόμα και παιδιά που ξέρουν ότι δεν επιτρέπονται τέτοιες συμπεριφορές, μερικές φορές  στηρίζουν αυτού του είδους τον εκφοβισμό. Το θύμα τότε αισθάνεται ότι όλοι είναι εναντίον του, όχι μόνο η «βασίλισσα μέλισσα». 

Οι ενήλικες πρέπει να το αντιμετωπίσουν αυτό το είδος εκφοβισμού φέρνοντάς το στην επιφάνεια, οργανώνοντας δραστηριότητες με σκοπό την ευαισθητοποίηση και την ενσυναίσθηση. Οι παρευρισκόμενοι μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά.

Το παιδί με την κόκκινη γραμμή / The kid with the red line

Προτεινόμενη ταινία μικρού μήκους για τον σχολικό εκφοβισμό

https://youtu.be/wMI9UUtnSKM