Ψηφιακό βιβλίο με φωτογραφίες

Ένα σύντομο ψηφιακό βιβλίο με φωτογραφίες από κάποιες δραστηριότητες που

πραγματοποιήθηκαν στη διετία 2020-2022, στη διάρκεια εφαρμογής του προγράμματος

Erasmus+ που υλοποίησε το 2ο Δημοτικό Σχολείο, με τίτλο "Διαχειριζόμαστε την ποικιλο-

μορφία στην τάξη, συμβάλλουμε στη συνοχή της Ευρώπης".

Πρόκειται για δραστηριότητες στα πλαίσια της διάχυσης του προγράμματος αλλά και δραστη-

ριότητες εφαρμογής στην τάξη της αποκτηθείσας από την επιμόρφωση γνώσης .

Η διάρκεια του προγράμματος έληξε. Ωστόσο η δράση των εκπαιδευτικών συνεχίζεται.

Για να έχουμε το σχολείο που οραματιστήκαμε: ένα σχολείο για όλα τα παιδιά!

"Η Γωνιά της Ηρεμίας": Μια καινοτόμα δράση

στο 2^ο Δημοτικό Σχολείου Ναυπλίου

Το σχολείο μας (2^ο Δημοτικό Σχολείο Ναυπλίου) στις 30 Αυγούστου μέχρι 4 Σεπτεμβρίου 2021 επισκέφτηκε τη Φλωρεντία της Ιταλίας στα πλαίσια  του προγράμματος ERASMUS+ με τίτλο «Διαχειριζόμαστε την ποικιλομορφία στην τάξη, συμβάλλουμε στη συνοχή της Ευρώπης». Στόχος του συγκεκριμένου προγράμματος ήταν η δυνατότητα ισότιμης πρόσβασης όλων των μαθητών στη μαθησιακή διδασκαλία. Πρακτικές όπως η υιοθέτηση αξιών, η καλλιέργεια συναισθηματικής νοημοσύνης και η πρόληψη της βίας, της απομόνωσης και του σχολικού εκφοβισμού ήταν μερικές από τις βασικές αρχές του συγκεκριμένου προγράμματος.

Την περίοδο του  Οκτωβρίου του 2021 στα πλαίσια της ενδοσχολικής  επιμόρφωσης των διδασκόντων  παρουσιάστηκαν όλες οι δράσεις που υλοποιήθηκαν στην Ιταλία. Μια από τις δράσεις που παρακολούθησαν οι εκπαιδευτικοί ήταν η «Γωνιά της ηρεμίας», η οποία εφαρμόστηκε στη συνέχεια στη σχολική μονάδα. H «Γωνιά της ηρεμίας» κίνησε το ενδιαφέρον της εκπαιδευτικού ΠΕ70 της Α2 τάξης Ταμπάκη Γεωργίας,  που αποφάσισε να υλοποιήσει τη δράση στην τάξη της, καθώς  σχετιζόταν με τη διαχείριση των συναισθημάτων. Η δράση εντάχθηκε στη θεματική ενότητα των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων «Ενδιαφέρομαι και Ενεργώ – Κοινωνική Συναίσθηση και Ευθύνη».

                                Η υλοποίησης της καινοτομίας

Η δράση ξεκίνησε να δημιουργείται σταδιακά από τα τέλη Οκτωβρίου και εφαρμόστηκε μέχρι το τέλος της σχολικής χρονιάς.

 

 

 

 

Όπως και με όλα όσα εφαρμόζονται στη σχολική τάξη, έτσι και με τη γωνιάς της ηρεμίας υπήρξε μια καθοδήγηση των μαθητών για την αξιοποίησή της από τους μαθητές. Εφαρμόστηκε συγκεκριμένη διαδικασία, ώστε όλα τα παιδιά να κατανοήσουν τη χρήση της. Πιο συγκεκριμένα αξιοποιήθηκαν για την εισαγωγή της γωνιάς της ηρεμίας ποικίλοι τρόποι προσέγγισης, ώστε να γίνει κατανοητή από όλους τους μαθητές της τάξης η θεωρητική προσέγγισή της. Αρχικά στην ολομέλεια πραγματοποιήθηκε η ανάγνωση  του βιβλίου «Έτσι αισθάνομαι», που πραγματευόταν τα  συναισθήματα και έγινε μια συζήτηση για αυτά. Στη συνέχεια τα παιδιά με τη βοήθεια της εκπαιδευτικού έπαιξαν ένα επιτραπέζιο παιχνίδι «Τα Πρώτα μου Συναισθήματα». Δόθηκαν σε όλους τους μαθητές  μικρά καρτελάκια που ήταν πάνω ζωγραφισμένα πρόσωπα χαρούμενα – λυπημένα – θυμωμένα και πρόσωπα που εξέφραζαν την ντροπή. Αφού τα επεξεργάστηκαν οι μαθητές  η εκπαιδευτικός άρχισε να περιγράφει κάποια περιστατικά και τα παιδιά σήκωναν το ταμπελάκι που εξέφραζε τα συναίσθημα που βίωνε ο χαρακτήρας κάθε φορά.

 

 

 

 

 

Μετά το τέλος του παιχνιδιού και αφού είχαν κατανοήσει τα παιδιά την έννοια των βασικών συναισθημάτων, η εκπαιδευτικός τα σύστησε με τη «Γωνιά της ηρεμίας» και τα ενημέρωσε ότι είναι ένα μέρος, που μπορούν να πηγαίνουν για να ελέγχουν τα συναισθήματά τους. Στη γωνιά είχαν τοιχοκολληθεί σε αφίσα πρόσωπα που απεικόνιζαν τα συναισθήματα, ώστε τα παιδιά να αναγνωρίζουν το συναίσθημα που βιώνουν και είχαν τοποθετηθεί αντικείμενα που είχε επιλέξει η εκπαιδευτικός για να βοηθούν τα παιδιά να ηρεμήσουν (π.χ. κύβος του Ρούμπι, ζωγραφική, ανάσες ηρεμίας, κ.α.). Τέλος αναδείχθηκε ο στόχος ύπαρξης της συγκεκριμένης γωνιάς που είναι η αρχική αναγνώριση του συναισθήματος, που νιώθει το εκάστοτε παιδί και στη συνέχεια έγινε αντιληπτή η σημασία του σωστού τρόπου διαχείρισής του.

Εξέλιξη της καινοτομίας

Η «Γωνιά της ηρεμίας»  άρχισε να λειτουργεί στα μέσα Νοέμβρη. Αρχικά οι μαθητές ήταν διστακτικοί. Τους εντυπωσίασε πολύ ο χώρος και τα περισσότερα από αυτά επιδίωκαν να την παρατηρούν, αλλά κανένας μαθητής δεν τη χρησιμοποίησε για το σκοπό που έπρεπε. Αυτό το γεγονός προβλημάτισε την εκπαιδευτικό, η οποία προσπάθησε να βρει έναν εναλλακτικό τρόπο να  αναδείξει τη γωνιά και τον ρόλο της. Τότε συνέβη ένα περιστατικό που έλυσε το συγκεκριμένο θέμα.  Μία μαθήτρια λόγω διαπληκτισμού στο διάλειμμα με συμμαθητές της αισθάνθηκε την ανάγκη να κάνει χρήση της γωνιάς για να αναλογιστεί τόσο το συμβάν, όσο και την αντίδραση που είχε. Η μαθήτρια, λοιπόν, μπήκε στην γωνιά και ακολούθησε τις οδηγίες που είχε δώσει η εκπαιδευτικός. Αφού λοιπόν, ηρέμησε και αναλογίστηκε το συμβάν, βγήκε έξω από τη γωνιά και αποφάσισε να μοιραστεί με τα υπόλοιπα παιδιά την εμπειρία της. Ειδικότερα, δήλωσε ότι ένιωσε πολύ όμορφα μετά τη χρήση της γωνιάς. Με τα λόγια της μαθήτριας τα παιδιά ξεπέρασαν τους ενδοιασμούς τους και από τη στιγμή αυτή και μετά όποιο παιδί ένιωθε την ανάγκη χρησιμοποιούσε τη γωνιά της ηρεμίας. Το επόμενο διάστημα υπήρχαν αρκετοί μαθητές που αξιοποίησαν τη γωνιάς της ηρεμίας .

 Οι μαθητές αντιλήφθηκαν τη σημασία της και την αξιοποίησαν σε συγκεκριμένες περιστάσεις, όπως όταν αισθάνονταν, θυμό, άγχος, εκνευρισμό.

                                                                               2^ο Δημοτικό Σχολείο Ναυπλίου

 Εκφοβισμός ή σύγκρουση;

Η σύγκρουση θεωρείται πρόβλημα;

Η σύγκρουση θεωρείται πρόβλημα όταν είναι κακώς διαχειριζόμενη! Ποιος είναι όμως ο πρωταρχικός ρόλος στη διαχείριση της σύγκρουσης; Η επικοινωνία κατέχει κύριο ρόλο στη αντιμετώπιση της σύγκρουσης.

 

          Ποιος μπορεί να είναι σε σύγκρουση στο σχολείο;

Υπάρχει ποικιλομορφία. Αρχικά, η σύγκρουση υφίστανται μεταξύ των μαθητών ή μιας ομάδας μαθητών εναντίον ενός ξεχωριστού μαθητή. Οι μαθητές επιπλέον είναι δυνατόν να έρθουν αντιμέτωποι με τους δασκάλους. Ωστόσο, η σύγκρουση μπορεί να πραγματοποιηθεί και μεταξύ δασκάλων, οι οποίοι με την σειρά τους εναντιώνονται σε διοικητικά στελέχη και σε οικογένειες. Επιπροσθέτως, οι οικογένειες διίστανται με άλλες οικογένειες αλλά και με διοικητικά στελέχη. 

Τομείς που ενθαρρύνουν τη σύγκρουση

Ένας ιδιαίτερα σημαντικός τομέας είναι η αίσθηση της ανωτερότητας. Αυτή η αίσθηση δημιουργείται όταν ένα άτομο πιστεύει ότι αυτός/ αυτή είναι καλύτερος/ καλύτερη από άλλους ανθρώπους σε σημαντικά σημεία. Η αίσθηση του να είσαι ιδιαίτερος, ικανός, να έχεις δικαιώματα. Σε ομαδικό επίπεδο ενθαρρύνεται μέσω κοινών πεποιθήσεων για ηθική ανωτερότητα, επιλεγμένο συναίσθημα, ιδιαίτερο πεπρωμένο.

Επιπλέον, ένας εξίσου σπουδαίος τομέας είναι η αίσθηση της αδικίας, όταν ένα άτομο δηλαδή αναγνωρίζει κάτι ως άδικο. Συχνά είναι εξαιρετικά υποκειμενικό. Σε επίπεδο ομάδας αντίστοιχα, αντικατοπτρίζει  την  πεποίθηση ότι μια άλλη ομάδα έχει περισσότερα δικαιώματα.

Ένας άλλος παράγοντας, ο οποίος ασκεί επιρροή στην εμφάνιση συγκρούσεων είναι η ευαισθησία ή ευαλωτότητα. Το άτομο έχει την πεποίθηση και την αντίληψη ότι βρίσκεται σε κίνδυνο. Σε επίπεδο ομάδας, η συλλογική ευπάθεια μπορεί να είναι κοινή σε ορισμένες εθνοτικές ομάδες. Ο φόβος για το μέλλον είναι κοινή αιτία αυτών των συγκρούσεων.

Η δυσπιστία ακόμη ευνοεί την ύπαρξη συγκρουσιακών σχέσεων και εμφανίζεται όταν το άτομο επικεντρώνεται στην υποτιθέμενη εχθρότητα και κακόβουλη πρόθεση των άλλων. Σε επίπεδο ομάδας, η συλλογική άποψη όπου άλλες ομάδες  έχουν κακόβουλες προθέσεις προς την ομάδα.

Τέλος, καθοριστικό ρόλο κατέχουν οι πεποιθήσεις για την ανικανότητα περιλαμβάνουν την αντιληπτή αδυναμία για επιρροή ή έλεγχο γεγονότων και αποτελεσμάτων. Σε επίπεδο ομάδας, όταν μια ομάδα βλέπει τον εαυτό της ως ανίκανη να αλλάξει τις συνθήκες.

Εκφοβισμός

Ως εκφοβισμός ορίζεται η εκ προθέσεως σταδιακά επαναλαμβανόμενη επιθετική συμπεριφορά. Περιλαμβάνει μια έλλειψη ισότητας όσον αφορά τη δύναμη. Ο εκφοβισμός απευθύνεται προς το ίδιο άτομο ή προς την ίδια ομάδα ατόμων. Ο εκφοβιστής  μπορεί να υποστηρίζεται ανοιχτά ή σιωπηλά από μια ομάδα ή κοινό. 

Τύποι εκφοβισμού 

• Σωματικός 

O παραδοσιακός τύπος που όλοι θυμόμαστε, ο οποίος περιλαμβάνει σωματική βία. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η απεριόριστη σωματική βία μπορεί να διωχθεί από τον νόμο.

• Λεκτικός

Όταν ένα άτομο κακοποιεί λεκτικά το ίδιο άτομο επανειλημμένα με κύριο σκοπό να το πληγώσει, να υποτιμήσει την προσωπική του αξία και να τον απομονώσει. To θύμα δεν αισθάνεται ότι έχει τη δύναμη να αντεπιτίθεται. Μερικές φορές οι γονείς συνηθίζουν να λένε στο παιδί τους, να αγνοεί τέτοιες συμπεριφορές ή λένε στα κορίτσια ότι «σε πειράζει γιατί του αρέσεις».

Είναι εκφοβισμός ή σύγκρουση; Μαθητές που έχουν μια διαφωνία μια μέρα και ανταλλάσσουν άσχημες κουβέντες, πιθανότατα διαχειρίζονται λανθασμένα τη σύγκρουση τους.

• Διαδικτυακός εκφοβισμός 

Είναι σκόπιμος και επαναλαμβανόμενος, ενώ προκαλείται μέσω της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε ηλεκτρονικές συσκευές, από πολλούς διαφορετικούς εκφοβιστές.

Ένα προσβλητικό μήνυμα, μια ντροπιαστική εικόνα, ένα βλαβερό μήνυμα, μπορεί να εξαπλωθεί σε χιλιάδες άτομα με ένα κλικ και δε διαγράφεται ποτέ από το διαδίκτυο. Το θύμα ποτέ δεν αλλάζει την τύχη του. Επειδή συμβαίνει εκτός σχολείου, είναι ιδιαίτερα διάχυτο και δύσκολο να ελεγχθεί στο σχολικό περιβάλλον.

Μακροχρόνιες συνέπειες του εκφοβισμού

Ο λεκτικός εκφοβισμός είναι ο πιο συνηθισμένος, με αποτέλεσμα οι οδυνηρές κουβέντες να καταστρέφουν την αυτοεκτίμηση του παιδιού και την ικανότητα να εμπιστεύεται άλλα άτομα για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ο εκφοβισμός έχει επιπτώσεις και στις σχέσεις των παιδιών. Αυτό παρατηρείται όταν τα παιδιά χρησιμοποιούν τη φιλία τους ή απειλούν να τη χαλάσουν για να βλάψουν κάποιον. Ο κοινωνικός αποκλεισμός και η απόρριψη είναι επακόλουθα του εκφοβισμού. Η διάδοση φήμης επιπλέον είναι μια μορφή σχεσιακής επιθετικότητας. Αυτή η μορφή εκφοβισμού συναντάται πιο συχνά στα κορίτσια.

Δύσκολο να αναγνωριστεί

Είναι δύσκολο να βλέπουμε το γυναικείο φύλο να εκφοβίζει, επειδή οι αλληλεπιδράσεις των κοριτσιών είναι περισσότερο εγκεφαλικές/πνευματικές και λιγότερο σωματικές. Τα κορίτσια είναι πιο βιολογικά και κοινωνικά προγραμματισμένες προς τη σύνδεση και την επικοινωνία, είναι λογικό να εκδηλώνουν την επιθετικότητά τους χρησιμοποιώντας τις σχέσεις. Είναι μια στρεβλή μορφή κοινωνικής ανάπτυξης. Αυτές είναι συχνά οι κοπέλες που έχουν ισχυρές κεραίες για κοινωνικά σήματα, αλλά στερούνται της συναισθηματικής ωριμότητας.  Οι εκπαιδευτικοί αργούν να το αναγνωρίσουν, επειδή συχνά συμπαθούν αυτά τα κορίτσια.

Το παιχνίδι της δημοσιότητας

Η έντονη ανάγκη να είσαι δημοφιλής και ισχυρός είναι αυτό που πυροδοτεί τα κορίτσια να εκφοβίζουν άλλα άτομα. Η δημοτικότητα είναι θεμελιώδης για τους εφήβους ως ένας τρόπος να καθησυχάσουν τον εαυτό τους για το κύρος τους, την ελκυστικότητα, ακόμη και την ικανότητα έλξης αρσενικών. Υπάρχει κάτι πολύ πρωτόγονο και ενστικτώδες για αυτό.

O αποκλεισμός ενός κοριτσιού και ο χαρακτηρισμός ως ηττημένη, ψυχικά διαταραγμένη, μπορεί να είναι ένας τρόπος προβολής των δικών τους φόβων και αδυναμιών.

Τα κορίτσια εκφοβίζουν σε ομάδες/συμμορίες

Ακόμα και παιδιά που ξέρουν ότι δεν επιτρέπονται τέτοιες συμπεριφορές, μερικές φορές  στηρίζουν αυτού του είδους τον εκφοβισμό. Το θύμα τότε αισθάνεται ότι όλοι είναι εναντίον του, όχι μόνο η «βασίλισσα μέλισσα». 

Οι ενήλικες πρέπει να το αντιμετωπίσουν αυτό το είδος εκφοβισμού φέρνοντάς το στην επιφάνεια, οργανώνοντας δραστηριότητες με σκοπό την ευαισθητοποίηση και την ενσυναίσθηση. Οι παρευρισκόμενοι μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά.

Το παιδί με την κόκκινη γραμμή / The kid with the red line

Προτεινόμενη ταινία μικρού μήκους για τον σχολικό εκφοβισμό

https://youtu.be/wMI9UUtnSKM

 

Με παντομίμα 

ο μήνας των γενεθλίων μου

Επιλέγεται ο κατάλληλος χώρος και δίνεται η οδηγία να μπει η ομάδα σε κύκλο. Ο καθένας  πρέπει να μπαίνει στο κέντρο του κύκλου και μόνο με παντομίμα  να παρουσιάζει τον μήνα που έχει γεννηθεί.  Απαγορεύεται να μιλάει ή να δείχνει με τα δάχτυλά του το νούμερο που αντιστοιχεί στο μήνα των γενεθλίων του.

Αφού τελειώσουν όλοι, μπαίνουν ο ένας δίπλα στον άλλον σε σειρά,  με βάση τον μήνα που γεννήθηκαν. Οι υπόλοιποι της ομάδας παρακολουθούν την τοποθέτηση του καθενός. Χωρίς να μιλούν και έχοντας στον νου την αρχική παντομίμα, «διορθώνουν», όταν βλέπουν κάποιον να μην είναι στη σωστή θέση-σειρά.

Στο τέλος γίνεται συζήτηση για τον κάθε μήνα που παρουσιάστηκε. Προκύπτουν προεκτάσεις διαπολιτισμικότητας, αφού για παράδειγμα η περιγραφή του μήνα Φεβρουαρίου  θα είναι διαφορετική όχι μόνο  για διαφορετικές χώρες, αλλά και για διαφορετικές περιοχές της ίδιας χώρας. Έτσι, προάγεται η κατανόηση της πολιτισμικής ετερότητας και του διαπολιτισμικού σεβασμού, ενώ παράλληλα καλλιεργείται η αποδοχή, η αλληλεγγύη και η ενσωμάτωση όλων.

 

Διαγράμματα Venn

Πάντα υπάρχουν κοινά σημεία 

         Δίνεται η οδηγία να χωριστεί η ομάδα σε  ζευγάρια. Σε κάθε ζευγάρι δίνεται ένα Α4 με δυο τεμνόμενους κύκλους.

Ακολουθούν ερωταπαντήσεις γύρω από τη ζωή του καθενός και έτσι αποκαλύπτονται τα κοινά και τα μη κοινά στοιχεία της ζωής και  της προσωπικότητας του καθενός.

Τα κοινά   στοιχεία γράφονται στην τομή των δύο κύκλων και τα μη κοινά  εκτός της τομής τους.

Είναι καταπληκτική η διαπίστωση του ότι όσο διαφορετικοί  κι αν είμαστε πάντα  υπάρχουν κοινά πράγματα που μας ενώνουν!

Πρόκειται για δραστηριότητα που μπορεί να εφαρμοστεί στην τάξη σε πολλές περιπτώσεις: σαν απλό παιχνίδι γνωριμίας στην αρχή της σχολικής χρονιάς, με την αφορμή του ερχομού ενός νέου μαθητή στην τάξη,  ανάμεσα σε παιδιά που έχουν διαφορές μεταξύ  τους, κ.τ.λ. Σε κάθε περίπτωση τα κοινά σημεία των ατόμων που θα διαφανούν οπωσδήποτε, καλλιεργούν την αποδοχή του φαινομενικά διαφορετικού άλλου, πράγμα απαραίτητο  για δημιουργία βάσης ή επαναπροσδιορισμού σχέσεων.

               Ένα θετικό σχόλιο για τον απέναντί μου

Σε αυτή την πολύ ευχάριστη δραστηριότητα ο δάσκαλος δίνει την οδηγία οι μαθητές να γίνουν ζευγάρια. Πρέπει να βρισκόμαστε σε ένα χώρο που να εξασφαλίζει περιθώρια κινήσεων, έτσι ώστε ο καθένας να αναζητεί, να συναντάει και να δημιουργεί διαφορετικό ζευγάρι  κάθε φορά με κάποιον από τους υπόλοιπους της ομάδας. Ο καθένας πρέπει να πει στον άλλον ένα θετικό στοιχείο που διακρίνει πάνω του, σε σχέση με την εμφάνιση ή την προσωπικότητά του. Τα ζευγάρια αλλάζουν μέχρι καθένας να μιλήσει με όλους.

Τίθεται ο κανόνας να μην αντιγυρίσει ο δεύτερος το ίδιο θετικό σχόλιο που του απηύθυνε ο πρώτος.

Δραστηριότητα που δημιουργεί θετικά συναισθήματα, θετική ψυχολογία και κατ’ επέκταση θετικό κλίμα στην ομάδα, κάτι το οποίο κρίνεται απαραίτητο για τη συναισθηματική ανάπτυξη και ενδυνάμωση μαθητών και δασκάλων στην καθημερινή δύσκολη και απαιτητική εκπαιδευτική πραγματικότητα.

 

                            Τι διακρίνουν οι άλλοι σε μένα 

                     Τι είμαι στην πραγματικότητα

Ζητάμε από τους μαθητές μας να τσακίσουν στη μέση ένα χρωματιστό χαρτί Α4.

Τους δίνουμε την οδηγία στη μια πλευρά του χαρτιού να γράψουν αυτό που νομίζουν πως σκέφτονται  οι άνθρωποι για αυτούς όταν τους γνωρίζουν κι από την άλλη αυτό που είναι στην πραγματικότητα, αλλά το κρύβουν επιμελώς.

Δίνεται ο απαραίτητος χρόνος και καθένας παρουσιάζει το δικό του.

Πρόκειται για μια ακόμα δραστηριότητα γνωριμίας οδηγώντας σε μια καλύτερη γνωριμία. Είναι όμως και μια δραστηριότητα βαθύτερης ψυχολογικής αναζήτησης, αφού απαιτεί από το ίδιο το άτομο την ανίχνευση στοιχείων της προσωπικότητάς του, που δεν είχε μπει στη διαδικασία να αναζητήσει ως εκείνη τη στιγμή.

 

Παίρνω πληροφορίες για το ζευγάρι μου

Μια δραστηριότητα που ενδείκνυται κυρίως στις αρχές μιας σχολικής χρονιάς, τις πρώτες μέρες δημιουργίας μια νέας ομάδας, όταν σε μια σχολική τάξη έρχονται νέοι μαθητές, αλλά μπορεί να γίνει και αργότερα, προκειμένου να γνωριστούν καλύτερα τα μέλη μιας ομάδας.

ΒΗΜΑ 1: Όλοι οι συμμετέχοντες χωρίζονται σε ζευγάρια και συζητούν ανταλλάσσοντας πληροφορίες για την προσωπικότητα, τη ζωή και την καθημερινότητά τους.

Ο χωρισμός σε ζευγάρια πρέπει να είναι τυχαίος. Τα ζευγάρια μπορούν να επιλέξουν ένα σημείο της αίθουσας, για να συζητήσουν, η δραστηριότητα, ωστόσο, μπορεί να πραγματοποιηθεί και σε εξωτερικό χώρο, για παράδειγμα στην αυλή του σχολείου.

Καλό είναι ο καθένας να έχει μαζί του σημειωματάριο και μολύβι, για να σημειώνει πρόχειρα τις πληροφορίες που παίρνει από το ζευγάρι του.

Δίνεται έτσι η ευκαιρία και αφιερώνεται χρόνος, για να μάθει ο ένας τον άλλο καλύτερα. Λεπτομέρειες από την καθημερινότητα και τη ζωή του άλλου φωτίζουν περισσότερο την προσωπικότητά του και τον κάνουν πιο γνώριμο. Υπάρχει ακόμη αλληλεπίδραση και ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας που οδηγεί σε θετική σκέψη και διάθεση συνεργασίας.

ΒΗΜΑ 2: Επιστρέφοντας στην ολομέλεια ο καθένας επιλέγει και παρουσιάζει για το ζευγάρι του τρεις από τις πληροφορίες που πήρε.

Τρεις πληροφορίες  μπορούν να δώσουν αρκετά ενδιαφέροντα στοιχεία για κάποιον, για να φωτιστεί περισσότερο η προσωπικότητά του. Η ομάδα αισθάνεται πως τον γνωρίζει καλύτερα.

Ο κάθε μαθητής μπορεί να κατάγεται από άλλο χωριό της ίδιας περιοχής, από διάφορα μέρη της Ελλάδας ή από άλλη χώρα. Έτσι, βγαίνουν για τον καθένα και διαφορετικά πολιτισμικά στοιχεία και συνήθειες.

 Διαχείριση συγκρούσεων στο σχολικό περιβάλλον - Καλλιέργεια ενσυναίσθησης

Ενθαρρύνοντας την αυτογνωσία

Όσο περισσότερο γνωρίζεις τον εαυτό σου, τόσο περισσότερη υπομονή έχεις για αυτό που βλέπεις στους άλλους.

Ένα από τα πιο σοβαρά ζητήματα που απασχολεί την εκπαιδευτική κοινότητα είναι οι συγκρουσιακές σχέσεις μεταξύ μαθητών, φαινόμενο που παρατηρείται συχνά τόσο στα σχολεία, όσο και γενικότερα στην κοινωνία μας.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τους μαθητές μας; Από που ξεκινάμε;

Μια δυνατότητα που έχουμε είναι να εισάγουμε δεξιότητες επίλυσης συγκρούσεων στους μαθητές και να τις ενσωματώσουμε στην τάξη. Είναι σημαντικό να αρχίσουμε να μιλάμε για την σύγκρουση ανοιχτά, κανονικοποιώντας την.

Κάτι που μπορεί να μας βοηθήσει, είναι το να έχουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας, τις δικές μας αντιδράσεις στην σύγκρουση.  Κατανοούμε ότι για κάποιους μαθητές, αυτό που κάνουμε είναι η μόνη τους έκθεση στην επίλυση των διενέξεων με εποικοδομητικό τρόπο. Ο μόνος τρόπος να μάθουν να επιλύουν τις διαφορές τους σε ένα περιβάλλον ασφάλειας.

«Η ποιότητα ζωής μας εξαρτάται όχι από το εάν έχουμε συγκρούσεις ή όχι, αλλά από το πως αποκρινόμαστε σε αυτές» Tom Crum

Κινητοποιούμε τους μαθητές να επιλύουν τις συγκρούσεις

Βοηθούμε τους μαθητές να δουν πόσο ευεργετικό είναι για τους ίδιους το να λύσουν ένα πρόβλημα. Το να λύσουν το πρόβλημα μόνοι τους, χτίζει αυτοπεποίθηση και καλύτερες σχέσεις.

Σε ένα θετικό σχολικό περιβάλλον, οι μαθητές νιώθουν μεγαλύτερη ασφάλεια, λιγότερο άγχος, μια αίσθηση του ανήκειν και γίνονται πολύ πιο ανοιχτοί στη μάθηση.

Βήματα για την επίλυση συγκρούσεων

1. 1. Πλησιάζουμε ήρεμα, σταματώντας κάθε πράξη βίας.

Τοποθετούμαστε ανάμεσα στα παιδιά, περίπου στο ύψος τους.

Χρησιμοποιούμε ήρεμη φωνή και απαλό άγγιγμα.

Παραμένουμε ουδέτεροι και δεν παίρνουμε το μέρος κάποιου.

2. Αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα των παιδιών.

«Φαίνεσαι πολύ αναστατωμένος/η».

3. Συλλέγουμε πληροφορίες.

«Ποιο είναι το πρόβλημα;»

4. Επαναλαμβάνουμε το πρόβλημα.

«Ώστε το πρόβλημα είναι……»

5. Ρωτάμε ιδέες για επίλυση και επιλέγουμε μια μαζί.

«Τι μπορούμε να κάνουμε για να λύσουμε το πρόβλημα;»

Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να σκεφτούν μια λύση.

6. Είμαστε έτοιμοι να δώσουμε εκ νέου υποστήριξη.

«Το λύσατε το πρόβλημα!»

Παραμένουμε κοντά στα παιδιά. Τα παρακολουθούμε μετά τη λήξη του συμβάντος.

Επίλυση συγκρούσεων ως μέρος ενός συστήματος τάξης

Μια ιδέα είναι να δημιουργήσουμε και να κολλήσουμε στον τοίχο της τάξης βήματα για την επίλυση διενέξεων, τα οποία δεν ξεχνάμε να υπενθυμίζουμε συχνά.

Ενθαρρύνουμε τους μαθητές να βρίσκουν λύση μόνοι τους, προτού ζητήσουν βοήθεια από κάποιον ενήλικα. Αξιολογούμε τις πιθανές συνέπειες στο πώς διαχειρίστηκαν τις διαφορές τους.

«Ο τροχός επίλυσης προβλημάτων»

 

Παράλληλα με τις πρακτικές διαχείρισης συγκρούσεων, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην καλλιέργεια ενσυναίσθησης και αυτογνωσίας.

Στρατηγική οπτικοποιημένης σκέψης / Visual thinking strategy (VTS)

Η στρατηγική οπτικοποιημένης σκέψης είναι μια μέθοδος που βοηθά να δημιουργηθούν συζητήσεις συμπερίληψης.  Δίνει στους μαθητές τα εργαλεία να συμμετέχουν σε πιο περίπλοκες συζητήσεις και να καλλιεργούν την κριτική σκέψη και την επικοινωνία, καθώς και δεξιότητες συνεργασίας.

 

1. Δίνουμε στους μαθητές μια εικόνα. Την παρατηρούν για 60 δευτερόλεπτα.

2. Κάνουμε την ερώτηση: «Τι συμβαίνει;»

3. Οι μαθητές περιγράφουν τι βλέπουν.

4. Μοιράζονται το συναίσθημα που τους δημιουργείται και πού ακριβώς στο σώμα το νιώθουν.

Αυτό που παρατηρούμε είναι, ότι ενώ όλοι βλέπουμε την ίδια εικόνα, την μεταφράζουμε τελείως διαφορετικά, ανάλογα με τις εμπειρίες μας, τις προσλαμβάνουσές μας, την κουλτούρα μας, τον χαρακτήρα μας.

«Δεν βλέπουμε τα πράγματα όπως είναι, αλλά όπως είμαστε εμείς». Αναΐς Νιν

Υπογραμμίζοντας τη διαφορετική προσέγγιση του καθενός πάνω στο ίδιο θέμα, οι μαθητές μαθαίνουν να αποδέχονται τη διαφορετικότητα και τις διαφορετικές απόψεις των άλλων. Καλλιεργείται λοιπόν η ενσυναίσθηση.

Όταν τα παιδιά αντιμετωπίζουν προβλήματα στη διαχείριση συναισθημάτων

Αρκετοί ψυχολόγοι εξηγούν πως μερικά παιδιά αντιδρούν στις καταστάσεις με  μεγαλύτερη ένταση, ή σε μεγαλύτερο βαθμό από άλλα. Αυτό δεν οφείλεται μόνο γιατί τα συναισθήματα που νιώθουν είναι έντονα ή υπερβολικά, αλλά επίσης επειδή καθυστερούν αρκετά να επιστρέψουν σε κατάσταση ηρεμίας.

Αυτό συμβαίνει γιατί η συναισθηματική πλευρά του εγκεφάλου δεν επικοινωνεί με την ορθολογική πλευρά. Αυτή είναι που κανονικά ρυθμίζει τα συναισθήματα και σχεδιάζει τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης μιας κατάστασης.

Διαχείριση συναισθημάτων

Για να βοηθήσουμε ένα παιδί που βρίσκεται «εν βρασμώ» να αναγνωρίσει τα συναισθήματά του, θα πρέπει να σταθούμε στο ύψος του παιδιού, να ακούσουμε πολύ προσεκτικά το τι θέλει να μας πει, χωρίς να το κρίνουμε. Πολλές φορές βοηθάει να σημειώνουμε αυτά που μας λέει, δείχνοντάς του ότι έχει όλη μας την προσοχή και ότι είμαστε εκεί για αυτό. Είναι σημαντικό να νιώσει ασφάλεια και αποδοχή.

Με την επιβεβαίωση και την αποδοχή των συναισθημάτων του παιδιού δείχνουμε κατανόηση και ενσυναίσθηση.

Η ΓΩΝΙΑ ΤΗΣ ΗΡΕΜΙΑΣ

Ένας επιτυχημένος τρόπος να βοηθήσουμε τα παιδιά να ηρεμήσουν, αλλά και ταυτόχρονα να ρυθμίσουν τα συναισθήματά τους είναι η γωνιά της ηρεμίας.

Πρόκειται για έναν συγκεκριμένο χώρο μέσα στην τάξη, στον οποίο τα παιδιά θα μπορέσουν να βρουν ένα περιβάλλον ηρεμίας. Ο στόχος της ύπαρξης αυτού του χώρου είναι η συναισθηματική ασφάλεια ενός παιδιού και μπορεί να παίξει τον ρόλο του ρυθμιστή, καθώς θα δώσει κάποιες ασφαλείς επιλογές ηρεμίας, αλλά και αναγνώρισης του συναισθήματος που νιώθει.

Μέσα στην τάξη μας λοιπόν, μπορούμε να διαμορφώσουμε μια μικρή γωνιά ή εάν αυτό είναι δύσκολο, μπορούμε απλά να δημιουργήσουμε ένα κουτί με υλικό που μπορεί να χρησιμοποιεί το παιδί για να χαλαρώσει.

Για παράδειγμα μπορούμε σε μία γωνιά της αίθουσας να τοποθετήσουμε μαξιλάρια ή πουφ, ώστε να καθίσει ή ακόμη και να ξαπλώσει το παιδί. Μπορούμε να έχουμε ακουστικά για να μπορεί κάποιο παιδί να ακούει μουσική χωρίς φασαρία. Σε αυτή τη γωνία λοιπόν, μπορεί να υπάρχουν λούτρινα κουκλάκια ή μπαλάκια αντι-στρες, ξύλινα ή μεταλλικά αξεσουάρ μασάζ κεφαλής, κουτάκια με μυρωδιές που χαλαρώνουν, ένα καλειδοσκόπιο, pick up sticks, mandalas (έτοιμες ζωγραφιές με κενά που τα γεμίζεις με χρώμα).

Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι θα πρέπει να υπάρχει αναρτημένο στους τοίχους, το εποπτικό υλικό της ηρεμίας που θα περιέχει εργαλεία για την αναγνώριση των συναισθημάτων, αλλά και την διαχείριση τους.

Στη γωνιά της ηρεμίας επίσης, δίνεται ένας μικρός χώρος ώστε το παιδί να μπορεί να κάνει κάποιες ασκήσεις ηρεμίας ή ενσυνειδητότητας (mindfulness) που θα το βοηθήσουν να ηρεμήσει ψυχικά και σωματικά.

 Προσοχή! Η γωνία της ηρεμίας δεν πρέπει να συγχέεται με τη γνωστή «γωνία της σκέψης» ή να λειτουργήσει ως μορφή  τιμωρίας.

Το να μπορείς να ηρεμήσεις από τα συναισθήματα που νιώθεις ή να μπορείς απλά να αυτορυθμιστείς είναι μια δεξιότητα που μαθαίνεται.

Στο παρακάτω βιντεάκι μπορείτε να παρακολουθήσετε πώς λειτουργεί η γωνία της ηρεμίας σε ένα δημοτικό σχολείο της Αμερικής.

https://www.youtube.com/watch?v=dxBv1w4SQyw

 Περισσότερα...

Παρακάτω θα βρείτε χρήσιμο υλικό σχετικό με τα δύο σεμινάρια.

"A Eurorean School for All Children"

"Ένα Ευρωπαϊκό Σχολείο για Όλα τα Παιδιά"

• What is Culture?
• The cultural Iceberg
• Venn Diagram
• How to Create an Inclusive Classroom: 12 Tips for Teachers
• Teaching Wellbeing
• The emotional Intelligence
• Quizizz

"Conflict Management, Emotional Intelligence, Bullying Prevention"

"Διαχείριση Συγκρούσεων, Συναισθηματική Νοημοσύνη, Πρόληψη Εκφοβισμού"

• Το παιδί με την κόκκινη γραμμή / The kid with the red       line

Προτεινόμενη ταινία μικρού μήκους για τον σχολικό               εκφοβισμό

• Η γωνία της ηρεμίας σε ένα δημοτικό σχολείο της Αμερικής, εδώ.

                                  Κάθετα το όνομά μου - οριζόντια ο 

                                 χαρακτήρας  μου

Σε αυτή τη δραστηριότητα,  αφού ο εκπαιδευτικός δώσει  στους μαθητές  χρωματιστά χαρτόνια κανσόν μεγέθους Α4,  ζητάει να γράψουν κάθετα το μικρό τους όνομα και οριζόντια – σταυρωτά να γράψουν για κάθε γράμμα του ονόματός τους μια λέξη που να δείχνει κάτι για τον χαρακτήρα – την προσωπικότητά τους. Ουσιαστικά ο καθένας αποτυπώνει τον εαυτό του.

Δίνεται ο απαραίτητος χρόνος για να τελειώσουν-συμπληρώσουν τα χαρτονάκια τους όλοι.

Στη συνέχεια οι μαθητές χωρίζονται σε ζευγάρια. Καθένας εξηγεί στον άλλον γιατί επέλεξε να συμπληρώσει  τις συγκεκριμένες λέξεις στο χαρτονάκι του. Μέσα από αυτή τη συζήτηση γίνεται  ένα μεγαλύτερο «άνοιγμα» του ενός προς τον άλλο και ανταλλάσσονται προσωπικές πληροφορίες. Δημιουργείται μια οικειότητα, μια καλύτερη  γνωριμία, μια βαθύτερη προσέγγιση.  

Τέλος, γίνεται επιστροφή στην ολομέλεια  της τάξης.  Εκεί επιλέγει να  παρουσιάσει ο ένας για τον άλλον ένα μόνο από τα στοιχεία που έχουν γραφεί και φυσικά έχουν  συζητηθεί ανάμεσα στο ζευγάρι. Επιλέγεται το πιο ενδιαφέρον, το πιο εντυπωσιακό.

Έτσι, δημιουργείται θετική ψυχολογία στα άτομα, «σπάζει» ο πάγος, ζεσταίνεται η ομάδα και αρχίζει το χτίσιμο μετέπειτα υγιών σχέσεων.

Κάθε ζευγάρι που τελειώνει την παρουσίασή του αναρτά τα χρωματιστά κανσόν του σε ειδική γωνιά της αίθουσας.